با آنكه در دهه های اخیر‘ پیشرفت های سریع و شگفت انگیزی نصیب جامعه پزشكی گردیده با این حال یك نوع حس بلاتكلیفی و سرماخوردگی نهانی در بین مردم به ویژه در گروه زنان گردیده است. این ناراحتی های گوناگون روانی طبیعتاً جسم آدمی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد و شخص را تا سر منزل بیماری های روان تنی و روانی مانند « افسردگی » كه یكی از عواقب آن خودكشی است می رساند. به عقیده عده ای از دانشمندان بیش از 60 درصد بیماری های جسمی اغلب به علت فشارهای روانی و عوارض گوناگونی بر دستگاههای مختلف بدن و از جمله كاهش عمر طبیعی شخص می گذارد.

در جامعه ی كنونی كه مملو از مشكلات و محیط های متشنج است‘ زمینه ی بیش تری برای بروز بیماری های روانی مهیا شده است و به طبع افسردگی هم به خصوص در زنان روبه افزایش است. به همین علت در این تحقیق ( افسردگی در زنان ) سعی بر شناسایی این بیماری و عوامل به وجود آورنده ی آن به خصوص در زنان شده است و در آخر راه های كسب آرامش از نظر روان شناسی و دیدگاه های قرآن و روایات در مورد افسردگی بیان شده است.

روش تحقیق در این مقاله بر اساس روش كتابخانه ای و روش اسناد و مداركی و توصیفی و همچنین از منابع دست اول دینی ( قرآن‘ نهج البلاغه و غررالحكم ) و دیگر منابع دست دوم استفاده شده است.

افسردگی یك انحراف خلقی است به عبارت دیگر افكار منحرف و فریب آلود مجموعه ای از احساسات و غم و اندوه‘ عدم اعتماد به نفس‘ بی تفاوتی‘ بی حوصلگی‘ خستگی و ضعف و ... را تحت عنوان افسردگی در فرد به وجود آورده است. علل افسردگی عبارتند از : علل شیمیایی‘ نورونی‘ سكته‘ سیستم اندوكرین‘ افكار منفی و علل ژنتیكی.

افسردگی عمده در میان زنان 18 تا 44 ساله بیشتر شیوع دارد و معمولأ در اواخر دهه بیست زندگی آغاز می شود. در اوایل دهه بیست زندگی ناسازگاریهای زناشویی‘ برای كسانی كه ازدواج كرده اند‘ اغلب به نقطه اوج خود می رسد. در گـذشته‘ رایـج ترین داروهـای درمـان افـسردگی‘ داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای؛ ایمی پرامین ( توفرانیل ) و آمی تریپ تیلین ( ایلاویل ) یا بعد از موفقیت این داروها‘ بازدارنده های منوآمین اكسیداز فنلزین ( نوردیل ) و سولفات ترانیل سیپرمین ( پارنات ) بودند. در اكثر موارد‘ این داروها عوارض جانبی ( خشك شدن دهان‘ خواب آلودگی‘ سرگیجه و افزایش وزن ) به همراه دارند و نمی توانند از آن ها برای كسانی كه به بیماری های متعدد دیگری دچار هستند‘ استفاده كرد.

راه های كسب آرامش از نظر روان شناسی عبارتند از :توقعات خود را كاهش دهید؛ برای كسب آرامش‘ صراحت گفتار داشته باشید.

راه های كسب آرامش از نظر قرآن و روایات عبارتند از : خداوند می فرماید : « وَ مَن أعرَضَ عَن ذِكری فَإنَّ لَهُ معشیةً فَتنَتاً. طه 124

و هر كه از یاد من دل بگرداند‘در حقیقت زندگی تنگ و سختی خواهد داشت. »

و نیز در سوره رعد آیه 27 می فرماید :

« ... إلا بِذِكرِاللّه تَطمَئِنَّ القلوب . آگاه باشید كه دل ها با یاد خدا آرامش می یابد. »

رسول الله ( ص ) می فرمایند : « إن هَدفی فی الدُنیا یحبُكَ اللّهُ وَ إن هَدفیما ایدی الناس یحبُكَ الناسُ : به دنیا بی رغبت باش‘ تا خداوند دوستت بدارد به آن چه در دست مردم است بی اعتنا باش تا مردم دوستت بدارند. »

امام علی ( ع ) می فرمایند : « أعظمُ البَلاءِ إنقِطاعِ الرَّجاء : بزرگ ترین بلا نومیدی است. »

در سخنی دیگر آن حضرت فرموده اند كه : « قَتَلَ القُنوطُ صاحِبَهُ : نومیدی‘ صاحب خود را           می كشد.»

امام باقر ( ع ) می فرمایند : « َیرُالمالِ الثِّقَةُ بِاللّهِ والأسِ مِمّا فی ایدی الناسِ : بهترین سرمایه اعتماد به خداست و چشم طمع بركندن از آن چه مردم دارند. »

امام صادق ( ع ) می فرمایند : « الیأسُ مِمّا فی ایدی الناسِ عزّ المؤمِنِ فی دینِهِ : قطع امید كردن از آن چه مردم دارند‘ مایه عزت دین مؤمن است. »

كلید واژه:

 افسردگی: به معنای غم و اندوه‘ ملال و بیحالی است كه واسطه میان غم اندوه و شاد است. یك حالت‘ شادی و نشاط و حالت دیگر غم و اندوه. اما وقتی كه غم و شادی طبیعی نبود و غم و مكروهی هم عارض نگردیده باشد این حالت بینابین را افسردگی گویند.

 فصل كلیات....................................................................................................................... 1

 فصل دوم: افسردگی

افسردگی ...........................................................................................................................  7

تاریخچه افسردگی .............................................................................................................  7

علل افسردگی ....................................................................................................................  8

افسردگی در زنان ..............................................................................................................  11

نشانه های بیماری .............................................................................................................  12

 فصل سوم : افسردگی در سنین مختلف

افسردگی در دوره پیش از یائسگی .....................................................................................  14

افسردگی در دهه های چهل و پنجاه ...................................................................................  15

افسردگی در افراد مسن .....................................................................................................  16

 فصل چهارم: اختلال افسردگی مانیك

علائم و نشانه های افسردگی مانیك ....................................................................................  18

انواع شیوه های درمان ........................................................................................................  19

داروهای ضد افسردگی ......................................................................................................  20

فصل پنجم :ختلال شیدایی ـ افسردگی

اختلال شیدایی ـ افسردگی .................................................................................................  22

علائم اختلال شیدایی ـ افسردگی ........................................................................................  23

درمان اختلال شیدایی ـ افسردگی .......................................................................................  23

الكتروشوك درمانی ...........................................................................................................  24

 فصل ششم : اختلال افسردگی خویی

اختلال افسردگی خویی .....................................................................................................  27

علائم افسردگی خویی .......................................................................................................  27

درمان افسردگی خویی ......................................................................................................  28

- شناخت درمانی .........................................................................................................  28

- رفتار درمانی .............................................................................................................  28

- دارو درمانی ..............................................................................................................  29

 فصل هفتم : راههای كسب آرامش از نظر روان شناسی ؛ قرآن و روایات

روش های كسب آرامش از نظر روان شناسی ......................................................................  31

1. توقعات خود را كاهش دهید ......................................................................................  31

2. برای كسب آرامش صراحت گفتار داشته باشید ............................................................  32

3. روش های دیگر به دست آوردن آرامش .....................................................................  33

افسردگی از دیدگاه قرآن ...................................................................................................  35

افسردگی از دیدگاه روایات ................................................................................................  37

 نتایج و پیشنهادها ..............................................................................................................  39

 فهرست منابع و مآخذ ......................................................................................................  41